Class 8 SA-1 विज्ञान नमूना प्रश्नपत्रिका

 

इयत्ता 8वी विज्ञान नमूना प्रश्नपत्रिका (SA-1) 

संकलित मूल्यमापन -1 सप्टेंबर 2025 

PDF लिंक शेवटी दिली आहे.

इयत्ता -8वी संकलित मूल्यमापन-1

वर्ष: 2025-26

विषय – मराठी

वेळ- 90 मिनीटे

गुण - 40

दिनांक -

प्रश्न 1: योग्य पर्याय निवडा. (3 गुण)

1. या कवितेत कोणत्या पक्षाचे वर्णन केले आहे?

• अ) बदक
• ब) पोपट
• क) राजहंस
• ड) कावळा

2. शिवांगीला काय व्हायचं आहे?

• अ) पोलीस
• ब) वकील
• क) गुन्हेगार
• ड) डॉक्टर

3. बैलपोळा या सणाला बैलांना सन्मानाने आमंत्रण देऊन त्यांचे कोड कौतुक करण्याचा दिवस कोणता?

• अ) दिवाळी
• ब) दसरा
• क) नागपंचमी
• ड) पोळा

प्रश्न 2: रिकाम्या जागा भरा. (3 गुण)

1. ............................................हवे मज माणूस वदला.

2. -------- चालता जनू लई भागला.

3. आमच्या वस्तीत एक जुनी........................ होती.

प्रश्न 3: जोड्या जुळवा. (4 गुण)

अ गट	ब गट
1. चांदण्याला	अ. कुह कुह
2. कोकिळा	ब. तरवडीच्या शेंगा
3. शुक	क. जाग
4. खुळखुळे	ड. संपूर्ण वैराग्य असलेला वेदकालीन ऋषी

प्रश्न 4: खालील प्रश्नांची 2-3 वाक्यात उत्तरे लिहा. (10 गुण)

1. लोक हसून काय म्हणत असत?

2. गौरी व शिवांगीचे मुंबई दर्शन अर्धवट का राहिले?

3. गोकुळ बेचैन का झाले आहे?

4. लेखिकेला रात्री झोप केव्हा येत होती?

5. चिंगीला कसा नवरा मिळणार आहे?

प्रश्न 5: खालील प्रश्नांची 3-4 वाक्यात उत्तरे लिहा. (12 गुण)

1. सुट्टीची आठवण आल्यानंतर लेखिकेला कोणकोणत्या गोष्टी आठवत होत्या?

2. शिक्षणासाठी बाहेर जाताना कलामांना वडिलांनी काय सांगितले?

3. लेखकांनी कोणती निसर्ग शोभा पाहिली?

प्रश्न 6: व्याकरण (8 गुण)

1. समानार्थी शब्द लिहा : (2 गुण)

• अ) मंगल
• ब) अकृत्रिम

2. विरुद्धार्थी शब्द लिहा : (2 गुण)

• अ) सुख
• ब) प्रेम

3. अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा : (2 गुण) पाहुणचार करणे

4. “बरं काकू! तुम्ही शाहाळपाणी घ्या, मग आपण जाऊ”शिवांगी म्हणाली. या ओळीत कोणकोणती विरामचिन्हे वापरण्यात आली आहेत? (2 गुण)

इयत्ता - 8वी   संकलित मूल्यमापन-1   2025-26

विषय –  मराठी        वेळ- 90 मिनिटे      गुण - 40      दिनांक - ______

मॉडेल: Blogger Template

आदर्श उत्तर सूची

खालील प्रमाणे प्रश्न व त्यांची उत्तरे दिलेली आहेत. HTML मध्ये रंगीत व सुबक प्रकारे संरचित केले आहे.

1. प्रश्न 1: बहुपर्यायी प्रश्न  (3 गुण)
   1. क) राजहंस
   2. क) गुन्हेगार
   3. ड) पोळा
2. प्रश्न 2: रिकाम्या जागा भरा  (3 गुण)
   1. शक्ती
   2. वाटुळ
   3. मशीद
3. प्रश्न 3: जोड्या जुळवा  (4 गुण)
   अ गट

   1. चांदण्याला
   2. कोकिळा
   3. शुक
   4. खुळखुळे

   ब गट

   1. क. जाग
   2. अ. कुह कुह
   3. ड. संपूर्ण वैराग्य असलेला वेदकालीन ऋषी
   4. ब. तऱवडीच्या शेंगा
4. प्रश्न 4: खालील प्रश्नांची 2-3 वाक्यात उत्तरे लिहा  (10 गुण)
   1. वेगळेच एकटेच तरंगत असलेल्या त्या पिल्लाकडे पाहून हसत असत. ते त्याला हे बदकाचे पिल्लू वेडपट आणि विरूप आहे. ते इतरांपेक्षा वेगळेच वाटते. वेगळेच एकटेच तरंगत असते असे म्हणत.
   2. गौरीच्या आईच्या बांगड्या चोरीला गेल्या. यामुळे मुंबई दर्शन अर्धवट राहिले.
   3. पहाटेचा शुक्रतारा मावळत चालला होता आणि वाराही सावकाश वाहत होता अशा वेळेला श्रीकृष्ण अजून झोपेमध्ये अनेक स्वप्नाच्या मालिकेत रमला होता. त्याला जाग येत नव्हती. म्हणून गोकुळात राहणाऱ्यांनी मुकुंदाचे नाव घेऊन लवकर उठ असे म्हणून मोठ्यानी हाका मारल्या.
   4. लेखिकेच्या अंगावरून रात्री आईचे मऊगार हात फिरायला लागले की झोप येत होती.
   5. चिंगी काळी नाही गोरी गोरी पान आहे. म्हणून तिला नवरत्नासारखा अगदी चित्रातल्यासारखा नवरा मिळणार आहे.
5. प्रश्न 5: खालील प्रश्नांची 3-4 वाक्यात उत्तरे लिहा  (12 गुण)
   1. लेखिकेला सुट्टीची आठवण आल्यानंतर आपल्या अंगानातील हजारी मोगऱ्याचे झाड, शनिवारवाड्यात सकाळ सकाळी जाऊन वेचून आणलेली बकुळीची फुलं, माठातलं वाळा घातलेले पाणी, आई आल्याची कुरड्या-पापडांची घाई, अंगणभर पडणारी वाळवण, कैरीची डाळ आणि पन्हं, चोखायला मिळणारा बर्फाचा गोळा, उसाचा ताजा रस, पुस्तके वाचण्याची आठवण व पुस्तकातील गमती जमती अशा अनेक गोष्टी लेखिकेला आठवत होत्या.
   2. शिक्षणासाठी बाहेर जाताना कलामांना वडिलांनी सांगितले की, या गावात तुझे शरीर राहत होते. आत्मा नाही. तुझ्या आत्म्याचा निवास उज्वल भविष्याच्या पोटी आहे. आम्ही कुणी तिथवर पोचू शकणार नाही. आमची स्वप्नेसुद्धा तिथवर जाऊ शकणार नाहीत. अल्लाची तुझ्यावर सदैव कृपा राहू दे.'
   3. वाट चुकल्यामुळे लेखकाला महाबळेश्वरच्या डोंगराचे कधी न पाहिलेले भाग पाहिले. एका नदीच्या टोकावरील कड्यावर तो बसला होता. आकाशात प्रचंड ढग काळे विमानाप्रमाणे तरंगत होते. तोच वाऱ्याचे झोत उठले व पाऊस सुरू झाला. शत्रूसारखे अचानक छापा घालून पुढे निघून जाणाऱ्या सैन्याप्रमाणे गायब झाले. पुन्हा आकाशात प्रचंड कमान आपल्याकडे सरकत येत आहे अशी निसर्गशोभा लेखकाने पाहिली.
6. प्रश्न 6: व्याकरण  (8 गुण)
   1. समानार्थी शब्द लिहा : (2 गुण)
      अ) मंगल = शुभ      ब) अकृत्रिम = नैसर्गिक
   2. विरुद्धार्थी शब्द लिहा : (2 गुण)
      अ) सुख x दुःख      ब) प्रेम x द्वेष
   3. अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करा : (2 गुण)
      पाहुणचार करणे: अतिथिचा आदर सत्कार करणे. वाक्य: घरी आलेल्या पाहुण्यांचा पाहुणचार करणे ही आपली भारतीय संस्कृती आहे.
   4. विरामचिन्हे ओळखा : (2 गुण)
      “बरं काकू! तुम्ही शाहाळपाणी घ्या, मग आपण जाऊ”शिवांगी म्हणाली. या ओळीत कोणकोणती विरामचिन्हे वापरण्यात आली आहेत?
      उत्तर: दुहेरी अवतरण चिन्ह (“….”), उद्गारवाचक चिन्ह (!), स्वल्पविराम (,), पूर्णविराम (.)

उत्तरसूची (Answer Key)

1. प्रश्न 1: 1 - क) राजहंस ; 2 - क) गुन्हेगार ; 3 - ड) पोळा
2. प्रश्न 2: 1 - शक्ती ; 2 - वाटुळ ; 3 - मशीद
3. प्रश्न 3: चांदण्याला — क. जाग ; कोकिळा — अ. कुह कुह ; शुक — ड. संपूर्ण वैराग्य असलेला वेदकालीन ऋषी ; खुळखुळे — ब. तऱवडीच्या शेंगा
4. प्रश्न 4: (सदर उत्तरे प्रश्नात दिलेल्या वर्णनानुसार आहेत)
5. प्रश्न 5: (सदर उत्तरे प्रश्नात दिलेल्या वर्णनानुसार आहेत)
6. प्रश्न 6:
   • समानार्थी: अ) मंगल = शुभ ; ब) अकृत्रिम = नैसर्गिक
   • विरुद्धार्थी: अ) सुख x दुःख ; ब) प्रेम x द्वेष
   • पाहुणचार करणे: अतिथिचा आदर सत्कार करणे. वाक्य: घरी आलेल्या पाहुण्यांचा पाहुणचार करणे ही आपली भारतीय संस्कृती आहे.
   • विरामचिन्हे: दुहेरी अवतरण चिन्ह (“….”), उद्गारवाचक चिन्ह (!), स्वल्पविराम (,), पूर्णविराम (.)

© 2025 Smart Guruji — All rights reserved. Template id: sgj-8v-2025-001

     ✨ इयत्ता ८वी संकलित मूल्यमापन-१ | विज्ञान प्रश्नपत्रिका (२०२५-२६) ✨

विषय : विज्ञान   |   वेळ : ९० मिनीटे   |   गुण : ४०   |   दिनांक :

I. खालील प्रश्नांसाठी चार पर्यायी उत्तरे दिली आहेत. योग्य उत्तराचा क्रमांक लिहा. 4X1=4

1. संपर्क बलाचे उदाहरण:
   a. गुरुत्वाकर्षण बल   b. घर्षण बल   c. चुंबकीय बल   d. स्थिरविद्युत बल
2. जागतिक तापमान वाढीस जबाबदार वायू कोणता आहे?
   a. कार्बन डायऑक्साइड वायू   b. ऑक्सिजन वायू   c. हायड्रोजन वायू   d. नायट्रोजन वायू
3. कोळशावर औद्योगिक प्रक्रिया केल्यास कोणते उपयुक्त पदार्थ मिळतात?
   a. कोक   b. कोल टार (Coal tar)   c.कोळसा वायू   d. वरील सर्व
4. साखरेचे अल्कोहोलमध्ये रूपांतर करण्याची प्रक्रिया काय आहे?
   a.पाश्चरायझेशन   b.लसीकरण   c. किण्वन   d. प्रतिजैविक

II. खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा. 4X1=4

1. वंगण (Lubricants) म्हणजे काय?
2. फुग्याला सिंथेटिक कपड्याने घासून भिंतीवर दाबल्यावर तो भिंतीला का चिकटतो?
3. ज्वलन तापमान (Ignition temperature) म्हणजे काय?
4. तण म्हणजे काय?

III. खालील प्रश्नांची 2-3 वाक्यात उत्तरे लिहा. 2X7=14

1. चित्रात एक व्यक्ती लाकडी पेटी ढकलत आहे. स्थिर पेटीला हलवणे सोपे आहे की आधीच गतिमान असलेल्या पेटीला अधिक वेग देणे सोपे आहे?
2. संगमरवरी फरशीवर चुकून साबणाचे पाणी सांडल्यास त्यावर चालणे सोपे होईल की कठीण?
3. सेंद्रिय खताचे फायदे कोणते?
4. शेती पद्धतीचे टप्पे कोणते?
5. संसर्गजन्य रोग असलेल्या व्यक्तीपासून निरोगी व्यक्तीला तो पसरू नये यासाठी कोणती खबरदारी घ्यावी?
6. इंधनाचा वाढता वापर पर्यावरणावर वाईट परिणाम का करतो?
7. CNG आणि LPG इंधन म्हणून वापरण्याचे फायदे कोणते?

IV. खालील प्रश्नांची 3-4 वाक्यात उत्तरे लिहा. 3X3=9

1. मेणबत्तीच्या ज्योतीचे चित्र काढून सर्वात गरम आणि सर्वात कमी गरम भाग दर्शवा.
2. कोळसा आणि पेट्रोलियम कसे तयार होतात?
3. लांब दांड्याच्या नांगराचे चित्र काढून भागांना नावे द्या.

V. खालील प्रश्नाचे सविस्तर उत्तर लिहा. 4X1=4

1. A. सूक्ष्मजीवांचे चार उपयोग सांगा.
   B. सूक्ष्मजीवांमुळे होणारे चार तोटे सांगा.

VI. खालील प्रश्नांची सविस्तर उत्तरे लिहा. 5X1=5

1. A. बल म्हणजे काय?
   B. बलाचे परिणाम काय आहेत?
   C. शाळेच्या बॅगेच्या पट्ट्या पातळ ऐवजी रुंद का असतात?

इयत्ता - ८वी संकलित मूल्यमापन-१ (२०२५-२६) - आदर्श उत्तर सूची

I. चार पर्यायी उत्तरे 4x1=4

1. संपर्क बलाचे उदाहरण:
   उत्तर - b. घर्षण बल
2. जागतिक तापमान वाढीस जबाबदार वायू कोणता आहे?
   उत्तर - a. कार्बन डायऑक्साइड वायू
3. कोळशावर औद्योगिक प्रक्रिया केल्यास कोणते उपयुक्त पदार्थ मिळतात?
   उत्तर - d. वरील सर्व
4. साखरेचे अल्कोहोलमध्ये रूपांतर करण्याची प्रक्रिया काय आहे?
   उत्तर - c. किण्वन

II. प्रश्नांची उत्तरे लिहा 4x1=4

1. वंगण (Lubricants) म्हणजे काय?
   उत्तर - असे पदार्थ जे घर्षण कमी करतात.
2. फुग्याला सिंथेटिक कपड्याने घासून भिंतीवर दाबल्यावर तो भिंतीला का चिकटतो?
   उत्तर - स्थिरविद्युत बल (Static electricity)
3. ज्वलन तापमान (Ignition temperature) म्हणजे काय?
   उत्तर - एखादा पदार्थ जळण्यास सुरुवात करण्यासाठी आवश्यक असलेले किमान तापमान.
4. तण म्हणजे काय?
   उत्तर - शेतात पिकांसोबत वाढणाऱ्या नको असलेल्या वनस्पतींना तण म्हणतात.

III. 2-3 वाक्यात उत्तरे लिहा 2x7=14

1. चित्रात एक व्यक्ती लाकडी पेटी ढकलत आहे.
   उत्तर - आधीच गतिमान असलेल्या पेटीला पुढे ढकलणे सोपे आहे, कारण सरकते घर्षण (sliding friction) स्थिर घर्षणापेक्षा (static friction) कमी असते.
2. संगमरवरी फरशीवर चुकून साबणाचे पाणी सांडल्यास त्यावर चालणे सोपे होईल की कठीण?
   उत्तर - कठीण होईल, कारण साबणाचे पाणी फरशीवरील सूक्ष्म असमानता भरून काढते, ज्यामुळे पृष्ठभाग गुळगुळीत होतो आणि घर्षण कमी होते, ज्यामुळे घसरण्याची शक्यता वाढते.
3. सेंद्रिय खताचे फायदे कोणते?
   उत्तर - मातीची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढवते. मातीला सच्छिद्र बनवते, ज्यामुळे वायूंची देवाणघेवाण सोपी होते. उपयुक्त सूक्ष्मजीवांची संख्या वाढवते आणि मातीची रचना सुधारते.
4. शेती पद्धतीचे टप्पे कोणते?
   उत्तर - माती तयार करणे, पेरणी, खत देणे, सिंचन, तणापासून संरक्षण, कापणी, साठवणूक.
5. संसर्गजन्य रोग असलेल्या व्यक्तीपासून निरोगी व्यक्तीला तो पसरू नये यासाठी कोणती खबरदारी घ्यावी?
   उत्तर - संसर्ग झालेल्या व्यक्तीपासून दूर राहणे, सामाजिक अंतर राखणे, मास्क घालणे, वापरलेले अन्न किंवा कपडे वापरू नये, वेगळी खोली असावी.
6. इंधनाचा वाढता वापर पर्यावरणावर वाईट परिणाम का करतो?
   उत्तर - इंधनांच्या अपूर्ण ज्वलनातून विषारी वायू निर्माण होतात. कार्बन डायऑक्साईडमुळे जागतिक तापमान वाढते. आम्ल पाऊस होतो जो पिकांना आणि इमारतींना हानिकारक आहे.
7. CNG आणि LPG इंधन म्हणून वापरण्याचे फायदे कोणते?
   उत्तर - पाईपलाईनने सहज वाहतूक करता येते, स्वच्छ इंधन आहेत, पर्यावरणास अनुकूल आहेत आणि प्रदूषण करत नाहीत.

IV. 3-4 वाक्यांची उत्तरे 3x3=9

1. मेणबत्तीच्या ज्योतीचे चित्र काढून सर्वात गरम आणि सर्वात कमी गरम भाग दर्शवा.
2. कोळसा आणि पेट्रोलियम कसे तयार होतात?
   उत्तर - कोळसा: सुमारे ३०० दशलक्ष वर्षांपूर्वी नैसर्गिक प्रक्रियांनी मृत वनस्पती घनदाट रुपात कोळशात बदलल्या. पेट्रोलियम: समुद्रातील मृत जीव वाळू आणि मातीच्या थरांनी झाकले गेले, जास्त दाब आणि उष्णतेमुळे पेट्रोलियममध्ये रूपांतरित झाले.
3. लांब दांड्याच्या नांगराचे चित्र काढून भागांना नावे द्या.

V. सविस्तर उत्तर 4x1=4

1. अ. सूक्ष्मजीवांचे चार उपयोग सांगा.
   - दही, इडली, डोसा बनवण्यासाठी उपयोगी
   - ब्रेड, केक बनवण्यासाठी यीस्ट वापर
   - पर्यावरण स्वच्छता (जैविक कचऱ्याचे विघटन)
   - औषधे आणि लस निर्माण
   ब. सूक्ष्मजीवांमुळे होणारे तोटे सांगा.
   - रोग निर्माण (कॉलरा, सर्दी)
   - अन्न, कपडे खराब
   - विषारी अन्न निर्माण

VI. सविस्तर उत्तरे 5x1=5

1. अ. बल म्हणजे काय?
   - वस्तूला ढकलणे किंवा ओढणे म्हणजे बल.
   ब. बलाचे परिणाम काय आहेत?
   - वस्तू गतिमान होऊ शकते, त्याचा वेग आणि दिशा बदलू शकते, आकार बदलू शकतो.
   क. शाळेच्या बॅगेच्या पट्ट्या पातळ ऐवजी रुंद का असतात?
   - रुंद पट्ट्यांमुळे खांद्यावर दाब कमी होतो कारण दाब = बल/क्षेत्रफळ.

नमूना प्रश्नपत्रिका PDF डाऊनलोड करा.

आदर्श उत्तरसूची PDF डाऊनलोड करा.